بررسی تحولات نظام حقوقی دریای خزر ‏ و اعتبار معاهدات 1921 و 1940 (ایران – شوروی) ‏

یکی از مسائلی که در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مطرح و بعضاً به بحثی چالشی تبدیل و منجر به صدور بیانیه و موضع‌گیری‌های مقامات رسمی کشورمان گردیده، موضوع معاهدات 1921 و 1940 فیمابین ایران ـ شوروی و وضعیت حقوقی دریای خزر می‌باشد. در این مقاله که با عنوان بررسی تحولات نظام حقوقی دریای خزر و اعتبار معاهدات 1921 و 1940 (ایران ـ شوروی) ارائه گردیده، سعی شده با پرداختن به موضوع معاهدات عینی و ماهیت دائمی و لایتغیر آن‌‌ها مگر با توافق اطراف معاهده و بحث جانشینی در قلمرو معاهدات و همچنین تغییر بنیادین اوضاع و احوال، در ابتدا آثار حقوقی ناشی از معاهدات عینی مورد بررسی قرار گرفته و متعاقب آن به عدم تأثیر جانشینی و تغییر بنیادین اوضاع و احوال بر این معاهدات توجه و در نهایت پس از معرفی معاهدات فوق‌الذکر و بحث و گفتگو درخصوص ماهیت معاهدات1921 و 1940 با عنایت به مطالب عنوان شده و اصول مسلم حقوقی چنین نتیجه‌گیری می‌گردد که این معاهدات در زمره معاهدات عینی قرار داشته و لذا مسائلی نظیر تغییر بنیادین اوضاع و احوال و یا جانشینی تاثیری بر اعتبار آن‌‌ها ندارد و بر همین اساس تا زمانی که توافقی خلاف معاهدات قبلی صورت نگرفته این معاهدات همچنان واجد اعتبار بوده و برای اطراف آن لازم‌الرعایه می‌باشند.